Elizabeth Costello. Siedem wykładów i pięć bajek z morałem

Postać pisarki Elizabeth Costello pojawiła się po raz
pierwszy w 1999 roku, kiedy Johna Maxwella
Coetzeego zaproszono do wygłoszenia dwóch
wykładów na uczelniach w Stanach Zjednoczonych,
których tematem była pisarka Elizabeth Costello,
zaproszona do wygłoszenia dwóch wykładów na
uczelniach w Stanach Zjednoczonych. Odtąd autor
napisał jeszcze kilka utworów, w których pojawiała się
ta postać, a jej biografia stopniowo zaczęła się rozrastać.
W 2003 roku pisarz poświęcił jej odrębną powieść, którą
zatytułował „Elizabeth Costello”.

Bohaterka ta nie jest wyłącznie fikcyjnym, literackim
bytem. Można powiedzieć, że stała się artystycznym i
życiowym alter ego Coetzeego, wypowiadającym się w
jego imieniu, zastępującym go, kiedy zaczął ukrywać się
za jej plecami, czy używać jej jako tarczy, jakby chciał
zrzucić na nią odium krytyki, niezgody i złości
odbiorców i uczestników akademickich dyskusji i
sporów. Jak sam twierdzi, Costello wdziera się nie tylko
do jego wyobraźni i pisarskich planów, zabiera też głos
– jego głos – w kwestiach filozoficznych,
ekologicznych, społecznych i egzystencjalnych,
przemawia i apeluje do sumień w sprawie losu zwierząt,
nierówności społecznych i wykluczenia osób starszych
czy kalekich. Sama też wdziera się do jego utworów, w
których autor nie planował jej umieścić. Można ją zatem
uznać za rodzaj upiora, wołającego głosu lub dybuka
czy innej zbłąkanej duszy. Lub po prostu za ulubioną
figurę, która maniakalnie powraca do swojego twórcy.

Jest wreszcie Costello ulubioną i często także
nieplanowaną postacią teatru Krzysztofa
Warlikowskiego. Pojawiała się dotąd w jego pięciu
spektaklach: w jednych pod swoim nazwiskiem, w
innych głosu użyczały jej inne postaci. Ale jeszcze
nigdy reżyser nie poświęcił jej całego spektaklu, choć –
jak pokazuje jego dotychczasowy dorobek – domaga się
ona jego uwagi i nawiedza go chyba równie często, jak
swojego pierwotnego twórcę.

W swoim najnowszym przedstawieniu Warlikowski
realizuje w końcu plan, o którego istnieniu może dotąd
nie wiedział, który jednak wydaje się bardzo logiczny,
biorąc pod uwagę, ile razy zapraszał Elizabeth do
ukazania się w świecie jego teatru.

Na podstawie utworów J.M. Coetzeego:
„Elizabeth Costello”, „Powolny człowiek”, „Seven
Moral Tales”

Reżyseria: Krzysztof Warlikowski

Scenografia, kostiumy: Małgorzata Szczęśniak

Scenariusz na podstawie utworów J. M.
Coetzeego: ​Elizabeth Costello, Powolny człowiek, Moral
Tales: Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński

Współpraca: Łukasz Chotkowski, Mateusz Górniak,
Anna Lewandowska

Dramaturgia: Piotr Gruszczyński

Współpraca artystyczna: Claude Bardouil

Muzyka: Paweł Mykietyn

Reżyseria świateł: Felice Ross

Wideo i animacja: Kamil Polak

Charakteryzacja i fryzury: Monika Kaleta

Występują: Mariusz Bonaszewski, Magdalena
Cielecka, Andrzej Chyra, Ewa Dałkowska, Bartosz
Gelner, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Jadwiga
Jankowska-Cieślak, Maja Komorowska, Hiroaki
Murakami, Maja Ostaszewska, Ewelina Pankowska,
Jacek Poniedziałek, Magdalena Popławska

Premiera: 11 kwietnia 2024

Produkcja: Nowy Teatr, Warszawa

Koprodukcja: Schauspiel Stuttgart, Théâtre de Liège,
La Colline – théâtre national, Paryż, Athens Epidaurus
Festival, Ateny

Partnerzy: Kinoteka, IAM, Culture.pl, Instytut
Francuski

Elizabeth Costello w przekładzie Zbigniewa Batki
Powolny człowiek w przekładzie Magdaleny
Konikowskiej
Opowiadania Gdy kobieta się starzeje, Próżność,
Szklana ubojnia w przekładzie Jacka Poniedziałka

W spektaklu wykorzystano pracę wideo Philippe’a
Parreno Anywhere Out of the World (2000)