Podróżnicy / The Travellers

[English follows]
daty trwania wystawy: 14.05 ? 21.08.2016
kuratorka: Magdalena Moskalewicz
współpraca ze strony Zachęty: Magdalena Komornicka

Wystawa opowiada o podróży w odniesieniu do historii i teraźniejszości regionu, w którym swoboda przemieszczania się była do niedawna luksusem dostępnym niewielu. Otwarcie na świat po rewolucji 1989 roku oraz włączenie w procesy globalizacyjne umożliwiły obywatelom byłego bloku wschodniego wyjazdy i wymianę międzynarodową na zupełnie nową skalę. Ukształtowały one dzisiejszą tożsamość regionu w równym stopniu co nowy ustrój polityczny i gospodarczy. Przez kolejne dwie dekady postępujące kapitalizm i globalizacja niosły nas konsekwentnie coraz dalej, szybciej i pewniej, aż przyzwyczailiśmy się myśleć o nich w kategoriach rozwoju o wektorze zwróconym tylko w jedną stronę ? naprzód! Ale dziś wiemy także, że był to moment tyle istotny w nowoczesnej historii Europy, co wyjątkowy. Obecny kryzys wywołany napływem nowych imigrantów do Europy pokazuje, że nasze uczestnictwo w tej globalnej wymianie było i jest jednokierunkowe. Nie jesteśmy skłonni dzielić się przywilejami, których dostąpiliśmy najpierw po upadku muru berlińskiego, a później wstępując do Unii Europejskiej. Dużo chętniej wyjeżdżamy niż gościmy u siebie obcych.

Prace prezentowane na wystawie Podróżnicy opowiadają tak o wyjazdach wakacyjnych, dalekich wyprawach, jak i migracjach. Koncentrują się na okresie od połowy XX wieku do dziś ? od zamkniętych granic podzielonej, zimnowojennej Europy do napędzanego przez kapitalizm przyspieszenia pierwszych dekad XXI wieku. Oferują spojrzenie na kilka ostatnich dziesięcioleci w historii Europy Środkowo-Wschodniej oczami współczesnych artystów pochodzących z tego regionu ? krajów byłego Bloku Wschodniego, dawnego ZSRR i dawnej Jugosławii ? często migrantów w pierwszym i drugim pokoleniu.

23 artystów z 15 krajów pokazuje, jak pomiędzy naszą częścią Europy a innymi regionami świata przepływają osoby, towary oraz idee. Twórcy ci opowiadają o turystach marzących w czasach zimnej wojny o dalekich podróżach, dla których swoboda przemieszczania się była synonimem wolności politycznej. O podróżnikach, którzy w dalekich wyprawach odkrywają zapomniane historie opuszczonych miejsc. O dawnych i współczesnych migrantach z tożsamością ukształtowaną na przecięciu języków i kultur. Ale również o przedmiotach, jakie wszyscy ci wędrowcy zabierają ze sobą. Obrazach, które mają przypominać o domu, a które dla innych stają się źródłem wiedzy o świecie. Towarach, które w odległych krajach przemieniają się w ambasadorów swojej kultury. Dziełach sztuki, których cyrkulacja poza miejsce pochodzenia, staje się podstawą budowania kanonów. Artyści prezentują różnorodne środki transportu, jak statki, pociągi i autobusy czy też wizy oraz pozwolenia ? umożliwiające lub ograniczające osobistą mobilność. Odkrywając wzbogacającą wartość podróży, pokazują jednocześnie napięcia nieuchronnie powstające pomiędzy poetyckością samego doświadczenia a sytuacją polityczną, która tę podróż uwarunkowała.

Większość z nas zna swojskość tylko jednego domu i jednej kultury. Podróżnik korzysta z daru wielu różnych punktów widzenia. Jego perspektywa pozwala nam odkryć i zrozumieć wartość innych miejsc i narodów, ale również spojrzeć na siebie jak na obcego. Spojrzenie Podróżników na doświadczenie wędrówki w sztuce artystów z Europy Środkowo-Wschodniej jest taką właśnie próbą rzucenia światła na współczesną tożsamość regionu.

artyści: Ade?la Babanova?, Daniel Baker , Olga Czernyszewa, Wojciech Gilewicz, Pravdoliub Ivanov, C.T. Jasper i Joanna Malinowska, Irina Korina, Taus Makhacheva, Porter McCray, Alban Muja, Ilona Németh i Jonathan Ravasz, Roman Ondak, Tímea Anita Oravecz, Adrian Paci, Vesna Pavlović, Dushko Petrovich, Janek Simon, Radek Szlaga i Honza Zamojski, Maja Vukoje, Sislej Xhafa


dates of the exhibition: 14.05 ? 21.08.2016
curator: Magdalena Moskalewicz
collaboration on the part of Zachęta: Magdalena Komornicka

The exhibition looks at travel in a region where freedom to travel was, until recently, a luxury available only to the very few. The revolution of 1989 and the subsequent opening to the world and globalisation processes allowed citizens of the former Eastern Bloc personal mobility on an unprecedented scale. Participation in international exchanges contributed to the region?s identity today as much as the new political and economic order. For two successive decades, capitalism and globalisation carried us farther, faster, and surer, until we got used to thinking in terms of progress with only one direction ? forward! Today, we see how that moment was as pivotal for modern European history as it was exceptional. Europe?s response to foreign refugees shows that our participation in the global exchange was, and is, predominantly one-way. We do not willingly share the privileges that we gained after the fall of the Berlin Wall and as a consequence of our EU accession. We are enthusiastic about going abroad, but far less so about welcoming foreigners.

The works presented in the show tell the stories of holiday trips as well as distant journeys and migrations. They focus on a period from the mid-20th century until today, from the closed borders of the divided Cold War-era Europe to the capitalism-driven acceleration of the 21st century?s first decades. They offer a reflection by contemporary artists hailing from the region ? the former Eastern Bloc countries, the former Soviet Union and former Yugoslavia ? often first and second generation migrants, on the last few decades in the history of Central and Eastern Europe.

Twenty-three artists from fifteen countries show how people, goods, and ideas flow between our part of Europe and other regions of the world. They tell us about Cold War-era tourists dreaming about exotic trips at a time when the freedom to travel was synonymous with political freedom. About travellers, who, on distant voyages, discover the forgotten history of abandoned places. About historical and contemporary migrants, their identity formed at an intersection of languages and cultures. But also about the objects these travellers take with them. About pictures that are to remind them of home and which become a source of knowledge about the world for others. About products that in distant countries turn into ambassadors of their culture. About artworks whose circulation beyond their place of origin lays a foundation for building canons. The artists present various means of transportation, such as ships, trains or buses, as well as visas or permits, that facilitate or limit their personal mobility. Discovering the enriching value of travel, they also shed light on the tensions arising inevitably between the poetics of the experience itself and the political situation that condition it.

Most of us know the familiarity of one home and one culture only. A traveller takes advantage of multiple viewpoints. That complex perspective not only allows us to recognize and embrace the value of other places and nations, but also to see ourselves as foreigners. By looking at the experience of voyage and migration in the art of Central and Eastern Europe, The Travellers shed light on the contemporary identity of the region.

atists: Ade?la Babanova?, Daniel Baker, Olga Czernyszewa, Wojciech Gilewicz, Pravdoliub Ivanov, C.T. Jasper & Joanna Malinowska, Irina Korina, Taus Makhacheva, Porter McCray, Alban Muja, Ilona Németh & Jonathan Ravasz, Roman Ondak, Tímea Anita Oravecz, Adrian Paci, Vesna Pavlović, Dushko Petrovich, Janek Simon, Radek Szlaga & Honza Zamojski, Maja Vukoje, Sislej Xhafa